Χαρέμια, πεποικιλμένες κάμαρες στο ημίφως, φίδια, μαϊμούδες, λευκά γυμνά σώματα, ναργιλέδες και κυρίως φοίνικες, αμέτρητοι φοίνικες, είναι μερικές από τις εικόνες στις οποίες έχει συνηθίσει το ευρύ κοινό να ταυτίζει με τον αραβικό πολιτισμό. Κι όμως, ένα Δυτικό καλλιτεχνικό κίνημα του 19ου αιώνα είναι υπεύθυνο για την εδραίωση αυτής της εικονογραφίας στη συνείδηση του μεγάλου κοινού. Ο Οριενταλισμός. Το καλλιτεχνικό κίνημα του Οριενταλισμού που έφτασε στη κορύφωσή του τον 19ο αιώνα, κατά την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και την άνοδο της βρετανικής και της γαλλικής αποικιοκρατίας στον αραβικό κόσμο, έφερε στο προσκήνιο της δυτικής πολιτισμικής φαντασίας τη γη που βρισκόταν ανάμεσα στη Μεσόγειο θάλασσα και την Ελλάδα. Το εμπόριο, τα ταξίδια και οι επιδρομές των Αράβων αποτυπώθηκαν σε αριστουργήματα που δημιούργησαν ζωγράφοι όπως ο Ντελακρουά, ο Ζαν Λεόν Ζερόμ και ο Τζον Φρέντερικ Λιούις. Τα έργα τους συνεχίζουν να εκτίθενται σε μουσεία και γκαλερί ανά τον κόσμο, όμως σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο (μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2020), δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στην απόδοση του αραβικού πολιτισμού που εικονίζουν. Η επιμονή τους να παρουσιάζουν την ευρύτερη Αραβία ως μια παραμυθένια χώρα με λωτούς, μυρωμένους κήπους και λαγγεμένες νύχτες καλλιέργησε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μια εξωραϊσμένη εικόνα για τη ζωή εκεί― εικόνα που επικράτησε για αιώνες.
Μάλιστα, αυτό το κύμα του εξιδανικευμένου πόθου της Ανατολής, δεν επηρέασε μόνο τους ζωγράφους και την λογοτεχνία, αλλά έφτασε μέχρι τα λαϊκά τραγούδια, τα περιοδικά του συρμού και τα λαϊκά θεάματα ― κινηματογραφικές ταινίες σε μισοπραγματικές μισοφανταστικές ανατολίτικες χώρες, ακόμα και τα δικά μας ρεμπέτικα τραγούδια, όπου η Ανατολή ήταν πάντα ένας τόπος αδιάκοπου γλεντιού και ηδονών. «Είναι πάντοτε απαραίτητο να αντιμετωπίζουμε την Τέχνη με σοβαρότητα, ασχέτως πώς πραγματικά αισθανόμαστε για ένα έργο τέχνης» δηλώνει στο BBC η Elisabeth Fraser, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα. «Πολλά από τα έργα που περιλαμβάνονται σε αυτό που αποκαλούμε “οριενταλισμό” παρουσιάζουν στερεοτυπικές εικόνες οι οποίες χρειάζεται να αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό».
Πηγή: www.lifo.gr
